Venedik, İtalya’nın eşsiz güzellikteki lagün şehri, yüzyıllardır yavaş yavaş sular altında kaybolma tehlikesiyle karşı karşıya. MOSE (Modulo Sperimentale Elettromeccanico) adı verilen devasa su bariyeri projesi, bu UNESCO Dünya Mirası’nı kurtarmak için tasarlandı. 5.5 milyar Euro bütçeli bu mühendislik harikası, dünyanın en iddialı restorasyon ve koruma projelerinden biri olarak kabul ediliyor.
Venedik’in Sular Altında Kalma Sorunu
Venedik, son 100 yılda 24 cm batarken, iklim değişikliği nedeniyle Adriyatik Denizi’nin seviyesi yükselmeye devam ediyor. Acqua alta (yüksek su) olarak bilinen gelgit selleri:
✔ 1966’da rekor seviyeye ulaştı (194 cm)
✔ 2019’da 187 cm ile tarihin en kötü ikinci su baskınını yaşattı
✔ San Marco Meydanı’nı %85 oranında sular altında bıraktı
MOSE Projesi: Devasa Bir Mühendislik Harikası
Projenin Teknik Detayları
- 78 adet hareketli bariyer
- Her bariyer 20 metre genişliğinde, 28-30 metre uzunluğunda
- Toplam 1.6 km’lik koruma hattı
- Lido, Malamocco ve Chioggia girişlerine yerleştirildi
Nasıl Çalışıyor?
- Gelgit tehlikesi belirlendiğinde bariyerler 45 dakikada yükseliyor
- Hava basıncıyla şişirilen tanklar suyla doluyor
- Bariyerler 60° açıyla yükselerek lagünü denizden ayırıyor
- Tehlike geçince tekrar suya batırılıyor
Projenin Tarihçesi ve Gelişimi
✔ 1984: İlk fikir ortaya atıldı
✔ 2003: İnşaat başladı
✔ 2014: Büyük yolsuzluk skandalı (35 kişi tutuklandı)
✔ 2020: İlk başarılı testler yapıldı
✔ 2023: Tam kapasite çalışmaya başladı
Restorasyonun Zorlukları
- Çevresel Etkiler: Lagün ekosisteminin bozulma riski
- Maliyet: Bütçe 5 kat aşıldı (başlangıçta 1.7 milyar Euro)
- Teknik Zorluklar: Tuzlu suyun metal aşınması
- Yolsuzluk Skandalları: Proje 10 yıl gecikti
Projenin Başarıları ve Etkileri
✔ 2021’den beri 50’den fazla başarılı operasyon
✔ En yüksek su seviyesinde bile %100 koruma
✔ Tarihi binaların temellerindeki tuz hasarı azaldı
✔ Turizm gelirlerinin korunması
Eleştiriler ve Tartışmalar
- “Geçici çözüm” olduğu iddiaları
- Deniz seviyesi 30 cm daha yükselirse işe yaramayacağı
- Alternatif çözüm önerileri (yüzen evler gibi)
Venedik’in Diğer Koruma Projeleri
MOSE ile birlikte yürütülen diğer önlemler:
- Tarihi Binaların Temel Güçlendirilmesi
- Kanalların Düzenli Temizlenmesi
- Kuyu Suyu Çekiminin Yasaklanması (şehrin batmasını yavaşlattı)
Dünya Mirası Açısından Önemi
UNESCO, Venedik’i “Tehlikedeki Miras” listesine almaktan vazgeçti çünkü:
✔ MOSE projesi işe yarıyor
✔ Şehrin 1700 tarihi eseri korunuyor
✔ 50.000 kişilik nüfusun yaşam alanı güvende
Sonuç: Gelecek İçin Umut
MOSE projesi, sadece Venedik’i değil, dünyadaki diğer kıyı şehirleri için de bir model oluşturuyor. Projenin başarısı:
- Miami ve New Orleans gibi şehirlere ilham verdi
- İklim değişikliğine karşı mücadelede öncü oldu
- Mühendislik ve tarihi korumanın sınırlarını zorladı
Venedik, artık “batmakta olan şehir” olarak anılmak yerine, “insan zekasının doğayla mücadelesini kazandığı şehir” olarak tarihe geçiyor.
